Phương pháp học của Simon: Bí quyết chinh phục kiến thức bền vững cho người trẻ

Bạn có bao giờ học chăm nhưng không hiệu quả, học nhiều nhưng lại càng thấy mệt mỏi. Nếu bạn từng trải qua cảm giác đó, phương pháp học của Simon có thể là điều bạn đang tìm kiếm. Đây là cách học giúp ổn định trí nhớ, tăng khả năng hiểu và cải thiện hiệu suất học tập một cách rõ rệt. Hành trình của Simon – từ một người học kém tập trung đến người dẫn dắt hàng nghìn học sinh – đã chứng minh rằng học thông minh quan trọng hơn học nhiều. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ phương pháp, lý do nó hiệu quả và cách áp dụng ngay hôm nay.

Phương pháp học của Simon xuất phát từ đâu?

Điều thú vị là phương pháp này không bắt đầu từ nghiên cứu phòng thí nghiệm, mà khởi nguồn từ chính sự bế tắc trong hành trình học tập của Simon. Khi còn đi học, ông thường xuyên gặp tình trạng đọc bài rất lâu nhưng không thể diễn đạt lại; hiểu khi nghe giảng nhưng vài ngày sau lại quên gần hết; ôn luyện chăm chỉ nhưng kết quả không như mong muốn. Càng cố gắng, ông càng cảm thấy việc học giống như một chiếc bình thủng đáy: dù đổ nhiều đến đâu, kiến thức vẫn lọt ra ngoài.

Một ngày, Simon nhận ra mình không thể tiếp tục học theo cách cũ. Ông bắt đầu tự đặt câu hỏi: tại sao có những người học không quá lâu nhưng lại nhớ rất tốt? Tại sao có những người không cần nhồi nhét vẫn đạt thành tích cao? Và có phải mình thật sự kém hay chỉ đang học sai cách?

Từ những câu hỏi đó, ông bắt đầu quan sát những bạn học giỏi và nhận ra một sự khác biệt rõ rệt: họ không học nhiều hơn, mà học theo cách khiến não bộ phải chủ động vận hành. Họ đặt câu hỏi liên tục, cố gắng giải thích bằng lời của mình và thường xuyên kết nối kiến thức mới với những điều đã biết. Điều này khiến Simon dần hình thành cho mình một phương pháp học riêng – phương pháp sau này được nhiều người gọi là phương pháp học của Simon.

Triết lý cốt lõi trong phương pháp học của Simon

Nhiều người nghĩ rằng phương pháp này là một kỹ thuật ghi nhớ. Nhưng thật ra, nó giống một cách nhìn mới về học tập – nhẹ nhàng hơn nhưng sâu sắc hơn nhiều. Simon tin rằng học giỏi không liên quan đến IQ hay khả năng thiên bẩm, mà nằm ở việc hiểu cách não mình vận hành.

Triết lý đầu tiên trong phương pháp của ông đến từ quan điểm “học để hiểu, không phải học để nhồi”. Khi hiểu một vấn đề, bạn có thể kể lại, phân tích và áp dụng nó vào tình huống mới. Nhưng nếu chỉ chép lại hoặc đọc lại, bạn chỉ nhớ tạm thời. Thứ trí nhớ tạm đó sẽ nhanh chóng phai mờ theo thời gian.

Triết lý thứ hai là tính chủ động. Theo Simon, não bộ chỉ học thật sự khi nó tự tham gia vào quá trình. Việc đọc, nghe, chép lại không làm não hoạt động nhiều. Ngược lại, khi bạn tự đặt câu hỏi, tự tóm tắt, tự giải thích lại nội dung vừa học, não sẽ huy động toàn bộ khả năng: phân tích, so sánh, phán đoán, kết nối và diễn đạt. Chính những hoạt động này mới giúp trí nhớ trở nên bền vững.

Triết lý cuối cùng là sự lặp lại có chủ đích. Simon không tin vào học dồn, vì cách này chỉ khiến não quá tải. Ông đề cao những lần ôn ngắn nhưng xuất hiện đều đặn. Mỗi lần ôn như vậy giống như việc vỗ nhẹ vào cánh cửa trí nhớ, nhắc não bộ rằng kiến thức này quan trọng. Nhờ đó, nó được lưu trữ lâu hơn và dễ dàng truy xuất khi cần.

Cách áp dụng phương pháp học của Simon 

Đây là phần quan trọng nhất: cách thực hành.

Simon đề xuất chia một buổi học thành 3 giai đoạn:

Giai đoạn 1 – Khởi động não (5–10 phút)

Trước khi học, đừng lao ngay vào bài mới. Hãy:

• xem lại mục tiêu buổi học;

• rà lại kiến thức cũ bằng vài câu hỏi;

• xem mình còn nhớ gì và quên gì.

Giai đoạn này giúp não “mở chế độ học”.

Giai đoạn 2 – Học để hiểu (20–40 phút)

Trong giai đoạn này, bạn:

• đọc tài liệu một cách chậm và có chọn lọc

• đặt câu hỏi “vì sao?”, “như thế nào?”, “liên quan gì đến kiến thức cũ?”

• viết chú thích hoặc ví dụ theo cách của riêng mình

• không ghi chép máy móc, chỉ viết ý cốt lõi

Simon cho rằng: nếu mất 40 phút để hiểu sâu một ý, còn tốt hơn mất 3 tiếng để học vẹt cả chương.

Giai đoạn 3 – Củng cố (10–15 phút)

Đây là phần tạo khác biệt lớn nhất. Trong 10–15 phút cuối buổi học, bạn cần:

• đóng sách lại

• tự giải thích nội dung vừa học

• tóm tắt lại bằng lời của chính bạn

• thử làm vài bài tập hoặc ví dụ nhỏ

Nếu bạn không làm được, mở sách xem lại → sau đó thử lại lần nữa.

Đây chính là “tích tắc vàng” quyết định bạn có ghi nhớ được hay không.

Mẫu lịch học 1 tuần theo phương pháp của Simon

Để bạn dễ áp dụng, dưới đây là lịch mẫu:

Ngày	Hoạt động chính	Thời lượng gợi ý	Mục tiêu học tập
1	Học nội dung mới + củng cố bằng tự kiểm tra	Học 40 phút + củng cố 10 phút	Hiểu sâu và ghi nhận kiến thức ban đầu
2	Ôn tập lại bằng truy xuất trí nhớ	10 phút	Giảm quên, củng cố thông tin mới học
3	Làm bài tập hoặc áp dụng thực tế	20 phút	Chuyển trí nhớ thụ động thành trí nhớ hoạt động
5	Kiểm tra trí nhớ bằng câu hỏi hoặc tóm tắt	5–10 phút	Kiểm tra độ bền vững của kiến thức
7	Tự giảng lại toàn bộ nội dung	Linh hoạt	Khẳng định mức độ hiểu và hoàn thiện ghi nhớ dài hạn

Tham khảo thêm: Các cuốn sách về phương pháp học tập đỉnh cao giúp bạn học tập vượt trội và ghi nhớ kiến thức dễ dàng ngay tại đây!

Những sai lầm khiến phương pháp học của Simon không phát huy hiệu quả

Dù phương pháp này hiệu quả, nhiều người vẫn không đạt kết quả tốt như mong đợi vì áp dụng sai. Sai lầm lớn nhất là cố gắng ghi nhớ ngay lập tức. Ghi nhớ không phải mục tiêu đầu tiên; hiểu mới là ưu tiên. Nếu bạn chưa hiểu mà cố gắng nhớ, bạn chỉ làm não thêm căng thẳng.

Chỉ đọc kỹ nhưng không diễn đạt lại

Hiểu trong đầu KHÁC với khả năng diễn đạt.
Phương pháp Simon yêu cầu phải nói – phải viết – phải tóm tắt.

Ghi bài quá nhiều, quá chi tiết

Ghi càng nhiều não càng mệt. Simon khuyên chỉ ghi:

• ý chính

• sơ đồ

• câu hỏi

• ví dụ liên quan

Không ôn theo chu kỳ

Không ôn → kiến thức biến mất.
Simon nhấn mạnh: “Học 1 lần để hiểu, ôn nhiều lần để nhớ”.

Học quá lâu trong một lần

Một buổi học 2–3 tiếng liên tục làm giảm hiệu suất.
Học 40 phút + nghỉ 5 phút hiệu quả hơn nhiều.

Không gắn kiến thức với thực tế

Não yêu thích ví dụ. Nếu bạn tìm được ví dụ riêng của mình, bạn sẽ nhớ rất lâu.

Lời kết

Phương pháp học của Simon là lời nhắc rằng học không phải là một cuộc chạy đua về thời gian, mà là hành trình tìm sự thấu hiểu. Khi bạn học theo cách khiến não hoạt động chủ động, kiến thức trở nên gần gũi hơn, tự nhiên hơn và bền vững hơn. Bạn không cần ghi nhớ trong đau đầu; bạn học bằng cách để trí óc tự ghi nhớ một cách tự nhiên.

Nếu bạn đang cảm thấy bế tắc với cách học hiện tại, hãy thử phương pháp học của Simon trong một tuần. Bạn sẽ thấy mình hiểu sâu hơn, ghi nhớ tốt hơn và quan trọng nhất – cảm thấy việc học trở nên nhẹ nhàng và ít áp lực hơn.