07 Phương pháp ghi nhớ hiệu quả từ giáo sư đại học giúp học tập đỉnh cao
Dù đã trải qua 12 năm học phổ thông, hay thậm chí 16 năm nếu theo đuổi đại học, hiếm có giờ học nào dạy chúng ta cách ghi nhớ một cách khoa học. Hầu hết học sinh, sinh viên thường chọn cách quen thuộc: đọc lại sách, tô đậm (highlight) hoặc viết tóm tắt. Đáng tiếc, những phương pháp này lại kém hiệu quả nhất. Vậy có những cách nào giúp ghi nhớ tốt hơn? Hãy cùng khám phá 7 phương pháp ghi nhớ hiệu quả được các giáo sư đại học khuyên dùng để biến việc học trở nên dễ dàng và thú vị hơn.
Phương pháp ghi nhớ hiệu quả với sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy, do nhà nghiên cứu Tony Buzan sáng tạo, là một công cụ tuyệt vời được nhiều giáo sư đại học đề xuất. Thay vì ghi chép dài dòng, phương pháp này giúp bạn sắp xếp thông tin một cách trực quan, kích thích cả hai bán cầu não để lưu giữ kiến thức lâu hơn.
Bạn bắt đầu bằng cách đặt ý chính ở trung tâm, ví dụ “Lịch sử Việt Nam thế kỷ 19”. Từ đó, vẽ các nhánh phụ thể hiện các ý chi tiết như “sự kiện lớn”, “nhân vật tiêu biểu” hay “bối cảnh xã hội”. Để tăng hiệu quả, hãy sử dụng màu sắc, hình vẽ hoặc biểu tượng – những yếu tố này kích thích trí nhớ thị giác. Sau khi hoàn thành, chỉ cần xem lại sơ đồ vài lần, bạn sẽ dễ dàng ôn tập mà không cần đọc lại cả trang sách dài. Phương pháp này không chỉ giúp ghi nhớ mà còn khơi dậy sự sáng tạo.
Phương pháp siêu trí nhớ Ebbinghaus
Dựa trên “đường cong quên lãng” của nhà tâm lý học Hermann Ebbinghaus, kỹ thuật lặp lại ngắt quãng – hay siêu trí nhớ Ebbinghaus – là một cách ghi nhớ hiệu quả được các giáo sư đánh giá cao. Phương pháp này tận dụng thời điểm bạn sắp quên để ôn tập, giúp thông tin khắc sâu vào trí nhớ dài hạn.
Thay vì học dồn trong một lần, bạn ôn lại kiến thức theo khoảng thời gian tăng dần: hôm nay học, ngày mai ôn, rồi 3 ngày, 1 tuần, 1 tháng sau. Flashcard là công cụ hữu ích cho phương pháp này. Bạn viết câu hỏi ở một mặt, đáp án ở mặt kia, hoặc sử dụng ứng dụng như Anki, Quizlet để quản lý lịch ôn tập. Hãy tập trung vào những phần bạn dễ quên để tiết kiệm thời gian. Phương pháp này giúp bạn nhớ lâu mà không cần học nhồi nhét, đặc biệt phù hợp với từ vựng hoặc công thức.
Phương pháp ghi chú Cornell
Phương pháp ghi chú Cornell, được giáo sư Walter Pauk tại Đại học Cornell phát triển, là một hệ thống ghi chép khoa học giúp bạn học chủ động và ghi nhớ tốt hơn. Khác với ghi chép thông thường, hệ thống này chia trang giấy thành ba phần: ghi chú chính, từ khóa/câu hỏi và tóm tắt.
Trong giờ học, bạn ghi ý chính vào cột bên phải, ngắn gọn và rõ ràng. Sau đó, viết từ khóa hoặc câu hỏi liên quan vào cột bên trái, ví dụ: “Ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám là gì?”. Phần dưới cùng dùng để tóm tắt bài học trong vài câu. Khi ôn tập, bạn che cột ghi chú và trả lời các câu hỏi ở cột trái. Cách này giúp bạn không chỉ ghi nhớ mà còn rèn luyện khả năng tự kiểm tra, biến kiến thức thành một phần của trí nhớ dài hạn.
Phương pháp ghi nhớ hiệu quả với Active Recall
Active Recall, hay nhớ chủ động, là kỹ thuật được các giáo sư tại Đại học Duy Tân khuyến khích vì khả năng kích thích não bộ hoạt động tích cực. Thay vì chỉ đọc lại tài liệu, bạn tự đặt câu hỏi và trả lời mà không nhìn đáp án, buộc não bộ phải “lục lọi” thông tin.
Ví dụ, khi học địa lý, bạn tự hỏi: “Các đặc điểm chính của khí hậu Việt Nam là gì?” rồi trả lời dựa trên trí nhớ. Nếu không nhớ, hãy xem lại tài liệu để củng cố, sau đó thử lại. Học nhóm cũng là cách tuyệt vời để áp dụng Active Recall – bạn có thể trao đổi câu hỏi với bạn bè để tăng tính tương tác. Phương pháp này vượt trội hơn đọc thụ động, giúp bạn nắm chắc kiến thức và tự tin hơn trong các kỳ thi.
Phương pháp cung điện trí nhớ (Loci)
Phương pháp Loci, hay “cung điện trí nhớ”, được các chuyên gia như Tiến sĩ Yuji Ikegaya (Đại học Tokyo) đánh giá cao vì khả năng ghi nhớ thông tin phức tạp hoặc ngẫu nhiên. Đây là kỹ thuật cổ xưa nhưng vẫn rất hiệu quả, đặc biệt với những ai có trí nhớ hình ảnh tốt.
Bạn tưởng tượng một không gian quen thuộc, như ngôi nhà của mình, và “đặt” thông tin cần nhớ vào các vị trí cụ thể. Ví dụ, để nhớ danh sách các vua nhà Lý, hãy hình dung vua Lý Thái Tổ ngồi trên ghế sofa, vua Lý Thánh Tông đứng cạnh bàn ăn, và vua Lý Nhân Tông ở cửa sổ. Khi cần nhớ, bạn chỉ cần “đi dạo” trong ngôi nhà tưởng tượng và hình dung lại các vị trí. Cách này biến thông tin khô khan thành một câu chuyện sống động, giúp bạn ghi nhớ dễ dàng hơn.
Phương pháp ghi nhớ hiệu quả với kỹ thuật Feynman
Kỹ thuật Feynman, được đặt theo tên nhà vật lý Richard Feynman, là một phương pháp được nhiều giáo sư khuyến khích để hiểu sâu và nhớ lâu kiến thức. Ý tưởng là bạn học một khái niệm bằng cách giải thích nó như đang dạy cho người khác, sử dụng ngôn ngữ đơn giản nhất.
Chọn một chủ đề, ví dụ “Lý thuyết sóng ánh sáng”, và diễn đạt nó như đang giải thích cho một đứa trẻ. Nếu gặp khó khăn, quay lại tài liệu để củng cố phần bạn chưa hiểu rõ. Lặp lại quá trình này vài lần, mỗi lần cố gắng đơn giản hóa hơn. Phương pháp này không chỉ giúp bạn ghi nhớ mà còn đảm bảo bạn thực sự hiểu bài học, thay vì chỉ học vẹt.
Phương pháp ghi nhớ hiệu quả bằng cách dạy lại người khác
Dạy lại kiến thức là một trong những cách ghi nhớ hiệu quả nhất, được các giáo sư tại Đại học Bách khoa TP.HCM đề xuất. Khi giải thích cho người khác, bạn phải hiểu rõ và tổ chức lại kiến thức, giúp củng cố trí nhớ.
Hãy thử giảng bài cho bạn bè hoặc người thân, ví dụ giải thích về “quá trình quang hợp” một cách dễ hiểu. Nếu không có ai để dạy, bạn có thể tự nói to hoặc ghi âm lại. Liên hệ kiến thức với các ví dụ thực tế sẽ khiến bài học sinh động hơn. Phương pháp này không chỉ giúp bạn nhớ lâu mà còn cải thiện kỹ năng giao tiếp.
Kết luận
Bảy phương pháp ghi nhớ hiệu quả từ giáo sư đại học trên – từ sơ đồ tư duy, siêu trí nhớ Ebbinghaus, ghi chú Cornell, Active Recall, cung điện trí nhớ, kỹ thuật Feynman đến dạy lại người khác – là những công cụ mạnh mẽ giúp bạn học nhanh, nhớ lâu và yêu thích việc học hơn. Mỗi phương pháp phù hợp với một phong cách học tập khác nhau, vì vậy hãy thử nghiệm để tìm ra cách tốt nhất cho bạn. Với sự kiên trì, bạn sẽ thấy việc học không còn là gánh nặng mà trở thành một hành trình thú vị. Truy cập Ymate.vn để khám phá thêm nhiều bí quyết học tập hữu ích!
>> Xem thêm những thông tin thú vị của Nhà sách YMATE tại:
Facebook: Nhà sách YMATE
