Dopamine Có Tác Dụng Gì? Cách Bổ Sung Dopamine Cho Cơ Thể

Dopamine, hay còn được biết đến với cái tên “hormone hạnh phúc,” là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong não bộ, đóng vai trò không thể thiếu trong việc điều chỉnh các cảm xúc, hành vi và động lực của con người. Khi dopamine được tiết ra, nó không chỉ giúp chúng ta cảm thấy vui vẻ, thoải mái mà còn thúc đẩy chúng ta tiếp tục theo đuổi mục tiêu, tạo ra niềm vui từ những thành tựu đạt được. Tuy nhiên, không phải lúc nào cơ thể cũng có đủ lượng dopamine cần thiết để duy trì cảm giác hạnh phúc và động lực. Vậy, làm thế nào để bổ sung dopamine một cách hiệu quả và tự nhiên cho cơ thể? Hãy cùng YMATE tìm hiểu trong bài viết này về tác dụng của dopamine và những cách đơn giản để tăng cường hormone này trong cuộc sống hàng ngày.

Dopamine là gì?

Dopamine là một hợp chất hữu cơ được tổng hợp từ tyrosine, đảm nhận vai trò kép vừa là hormone vừa là chất dẫn truyền thần kinh. Nó đóng vai trò cốt lõi trong hoạt động của não bộ và cơ thể, ảnh hưởng sâu sắc đến cảm xúc, tư duy, chuyển động và nhiều chức năng sinh lý quan trọng khác.

Hormone dopamine – “Hormone hạnh phúc”

Dopamine thường được mệnh danh là “hormone hạnh phúc” nhờ khả năng mang lại cảm giác vui vẻ, hưng phấn và tràn đầy cảm hứng. Khi dopamine được giải phóng với số lượng lớn, con người trải nghiệm trạng thái thích thú, tràn đầy động lực và năng lượng. Ngược lại, khi mức hormone hạnh phúc trong cơ thể giảm thấp, nó có thể gây ra sự thiếu hụt động lực, giảm nhiệt huyết, suy giảm khả năng tập trung và khó khăn trong việc kiểm soát các chuyển động cơ thể.

Công dụng của hormone hạnh phúc

Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao có những lúc ta cảm thấy vui vẻ, hứng khởi và yêu đời đến lạ thường? Không phải ngẫu nhiên đâu — đó là nhờ vào những “hormone hạnh phúc” âm thầm hoạt động trong cơ thể bạn. Chúng là những chất dẫn truyền thần kinh giúp bạn cảm thấy bình an, yêu thương, phấn khích và tràn đầy năng lượng sống. Dưới đây là một số công dụng nổi bật của hormone hạnh phúc:

Tác động đến chuyển động, cảm xúc và tư duy

Các nơ-ron dopamine, với phần thân nằm ở não giữa, có các bó sợi thần kinh kéo dài đến nhiều khu vực khác nhau trong não, hình thành các đường truyền dopamine. Những đường truyền này đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển giao tín hiệu hormone hạnh phúc từ vùng này sang vùng khác của não bộ.
Cụ thể, các đường truyền dopamine kết nối với vỏ não trước trán – khu vực chịu trách nhiệm cho các chức năng như giải quyết vấn đề, tư duy phức tạp, trí nhớ, trí thông minh và ngôn ngữ. Đồng thời, dopamine còn liên kết với hạch hạnh nhân, nơi đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý cảm xúc và kiểm soát trí nhớ, giúp điều hòa trạng thái tâm lý và phản ứng cảm xúc của con người.

Kiểm soát động lực và cảm giác khen thưởng

hormone hạnh phúc giữ vai trò chủ đạo trong việc kích thích động lực và tạo ra cảm giác “thưởng” – một cơ chế khuyến khích con người hành động. Nó mang lại niềm vui tức thời và cảm giác hưng phấn, khiến con người khao khát trải nghiệm cảm giác này nhiều hơn.
Các chất kích thích như rượu bia, cocaine hay nicotine chứa một lượng dopamine đáng kể, kích hoạt hệ thống thưởng trong não do dopamine điều chỉnh. Đây là lý do nhiều người tìm đến các chất kích thích, rượu bia hoặc thậm chí ma túy khi cảm thấy căng thẳng, chán nản.
Ngoài ra, hormone hạnh phúc còn được sản sinh khi con người đạt được một thành tựu hoặc hoàn thành mục tiêu. Quá trình khao khát và nỗ lực để đạt được mục tiêu làm tăng mức độ hài lòng, đồng thời nâng cao lượng dopamine trong cơ thể. Vì vậy, con người có xu hướng không ngừng theo đuổi thành công, bởi việc hoàn thành càng nhiều mục tiêu càng mang lại cảm giác thỏa mãn và hạnh phúc.

Ngược lại, tình trạng thiếu dopamine có thể khiến con người cảm thấy lười biếng, kém linh hoạt và nếu kéo dài, có nguy cơ dẫn đến trầm cảm.

Các vai trò khác

Ngoài hệ thần kinh trung ương, hormone hạnh phúc hoạt động chủ yếu như một sứ giả paracrine cục bộ, tức là một hình thức giao tiếp giữa các tế bào, trong đó một tế bào tạo ra tín hiệu để gây ra những thay đổi trong các tế bào lân cận, từ đó ảnh hưởng đến hành vi của chúng.

• Trong mạch máu: Ức chế giải phóng norepinephrine và hoạt động như một chất giãn mạch ở nồng độ bình thường.
• Trong tuyến tụy: Kiềm chế và giảm sản xuất insulin.
• Trong thận: Thúc đẩy quá trình bài tiết natri và tăng lượng nước tiểu.
• Trong hệ tiêu hóa: Giảm nhu động đường tiêu hóa và bảo vệ niêm mạc ruột.
• Trong hệ miễn dịch: Giảm hoạt động của tế bào lympho.
  Ngoại trừ trong mạch máu, dopamine ở các hệ thống ngoại vi được tổng hợp cục bộ và phát huy tác dụng gần các tế bào giải phóng nó.

THAM KHẢO CHI TIẾT: “Dopamine Detox – Thanh lọc tâm trí để tập trung vào điều quan trọng nhất” là một cuốn sách hướng dẫn thiết yếu giúp bạn loại bỏ những thứ gây xao nhãng để cuối cùng bạn có thể dễ dàng đạt được mục tiêu của mình. Nếu bạn thích các chiến lược dễ hiểu, các bài tập thực tế và cách hướng dẫn trực tiếp, bạn sẽ yêu thích cuốn sách này.

Các vấn đề thường gặp liên quan đến dopamine

Sự mất cân bằng dopamine có thể dẫn đến nhiều rối loạn sức khỏe, bao gồm:

• Hội chứng chân không nghỉ
• Trầm cảm
• Mất ngủ mãn tính
• Bệnh Parkinson
• Nghiện ma túy
• Rối loạn lưỡng cực
• Mất ngủ
• Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)

Những vấn đề cần lưu ý khi thiếu dopamine

Một số triệu chứng phổ biến khi cơ thể thiếu dopamine bao gồm:

• Khó tập trung, trí nhớ kém, tư duy chậm chạp
• Suy giảm ham muốn và mất hứng thú với các hoạt động thường ngày
• Khó ngủ hoặc chất lượng giấc ngủ suy giảm
• Mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng và động lực
• Tâm trạng thay đổi thất thường, cảm xúc không ổn định
• Run tay chân, cứng cơ bắp, khó giữ thăng bằng
• Táo bón, mất cảm giác ngon miệng, khó ăn hoặc khó nuốt
• Gặp ảo giác
• Trầm cảm, thậm chí có suy nghĩ muốn tự tử

Do thiếu dopamine, một số người có thể tìm đến các hành vi không lành mạnh như sử dụng chất kích thích, cờ bạc, uống rượu hoặc các thú vui khác để cố gắng cải thiện tâm trạng. Tuy nhiên, những thói quen này đều gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần về lâu dài.

Cách tăng hormone hạnh phúc

Thông qua thực phẩm và thuốc

Để tăng cường sản xuất dopamine trong cơ thể, bạn nên bổ sung các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng sau vào chế độ ăn uống hàng ngày:

• Thực phẩm giàu dopamine: Sô-cô-la, sữa chua, hạnh nhân, bơ, củ cải đường, nghệ, rau lá xanh, hạt bí đỏ, dưa hấu, đậu xanh, táo và chuối.
• Curcumin trong nghệ: Có khả năng thúc đẩy sản xuất dopamine tự nhiên.
• L-Theanine trong trà xanh: Một hoạt chất độc đáo chỉ tìm thấy trong trà, giúp tăng mức dopamine, cải thiện tâm trạng và cân bằng cảm xúc. Uống 1-2 cốc trà xanh mỗi ngày là lựa chọn lý tưởng.
• Lợi khuẩn đường ruột (probiotics): Tác động tích cực đến quy trình sản xuất dopamine, do đó cần bổ sung thực phẩm giàu probiotics như sữa chua hoặc các thực phẩm lên men.
• Chiết xuất Ginkgo biloba: Có thể giúp giảm lo âu, cải thiện sự tập trung, giảm mệt mỏi và ngăn ngừa trầm cảm. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Vitamin và khoáng chất: Sắt, niacin, folate và vitamin B6 đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra dopamine. Thiếu hụt một hoặc nhiều chất này có thể khiến cơ thể khó sản xuất đủ lượng dopamine để đáp ứng nhu cầu.

Thông qua hoạt động thể chất

Vận động đều đặn mỗi tuần là một trong những cách hiệu quả nhất để kích thích cơ thể sản xuất dopamine, mang lại cảm giác vui vẻ và cải thiện tâm trạng. Các hoạt động như tập thể dục, yoga, làm vườn, chạy bộ có thể giúp cơ thể tiết dopamine đều đặn hơn. Theo một nghiên cứu, tập yoga 1 giờ mỗi ngày trong 6 ngày/tuần có thể làm tăng đáng kể nồng độ dopamine, giúp tâm trạng thoải mái và sảng khoái hơn.
Ngoài ra, các hoạt động thư giãn tâm trí như thiền, vẽ tranh, nghe nhạc, nhiếp ảnh hoặc khiêu vũ cũng giúp tăng mức dopamine, đặc biệt hữu ích cho những người đang gặp vấn đề về tinh thần hoặc ức chế cảm xúc.

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Ánh nắng mặt trời có tác động tích cực đến mức độ dẫn truyền thần kinh, bao gồm cả dopamine. Vào những thời điểm thiếu ánh sáng, chẳng hạn như mùa đông, nhiều người có thể mắc chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD), dẫn đến cảm giác buồn bã hoặc chán nản.
Để cải thiện, hãy tích cực tắm nắng vào buổi sớm. Hoạt động này giúp cơ thể sản sinh nhiều dopamine hơn, từ đó cải thiện tâm trạng và sức khỏe tổng thể.

Ngủ đủ giấc

Khi dopamine được giải phóng trong não, nó mang lại cảm giác tỉnh táo, minh mẫn và giàu năng lượng trong suốt cả ngày. Thông thường, dopamine được giải phóng với số lượng lớn vào buổi sáng và giảm dần vào buổi tối để chuẩn bị cho giấc ngủ. Tuy nhiên, việc thiếu ngủ có thể phá vỡ nhịp điệu tự nhiên này, dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng trong não vào ngày hôm sau.
Duy trì chất lượng giấc ngủ tốt, đảm bảo ngủ đủ và sâu giấc từ 7-9 tiếng mỗi đêm theo khuyến nghị của Tổ chức Giấc ngủ Quốc gia, sẽ giúp cân bằng mức dopamine, mang lại tâm trạng sảng khoái và sức khỏe tối ưu cho ngày hôm sau.

Dopamine không chỉ là “hormone hạnh phúc” mà còn là yếu tố cốt lõi trong việc duy trì sức khỏe tinh thần và thể chất. Bằng cách áp dụng chế độ ăn uống cân bằng, lối sống lành mạnh và các thói quen tích cực, bạn có thể kích thích cơ thể sản xuất hormone hạnh phúc tự nhiên, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu nguy cơ mắc các rối loạn liên quan đến sự thiếu hụt dopamine.

>> Xem thêm những thông tin thú vị của Nhà sách YMATE tại:

           Facebook: Nhà sách YMATE